Emocje dziecka to nie fanaberia, to potrzeba
Dzieci w wieku przedszkolnym doświadczają całej gamy emocji, których intensywność często zaskakuje dorosłych. Radość, smutek, złość, lęk, zazdrość czy ekscytacja pojawiają się bowiem w codziennym życiu maluchów. Dlatego kluczowe jest, aby emocje przedszkolaka nie były ignorowane, minimalizowane ani negowane, lecz przeciwnie – rozumiane, akceptowane i przeżywane w bezpiecznym, wspierającym otoczeniu.
Rozwój emocjonalny w wieku przedszkolnym
Okres przedszkolny to wyjątkowy czas, w którym dziecko intensywnie rozwija swoje kompetencje emocjonalne. Właśnie wtedy mózg malucha dopiero zaczyna uczyć się regulowania emocji, natomiast dojrzałość układu nerwowego pozostaje jeszcze w fazie rozwoju. Do 3. roku życia dzieci nabywają podstawowe słownictwo do opisywania prostych doświadczeń emocjonalnych, używając słów takich jak 'przestraszony’, 'szczęśliwy’ i 'zły’. Jednakże, słownictwo emocjonalne dzieci rozwija się znacznie szybciej w okresie średniego dzieciństwa, podwajając się co dwa lata w tym okresie, zanim dramatycznie zwolni w okresie dojrzewania.
źródło: Wikipedia
Dorosły, który wspiera dziecko w nazywaniu emocji, okazuje empatię oraz daje bezpieczną przestrzeń do ich wyrażania, tym samym aktywnie kształtuje u niego poczucie własnej wartości, wzmacnia wewnętrzną stabilność i rozwija zdolność do tworzenia trwałych relacji.
Jak przedszkole „Mały Książę” wspiera dzieci w przeżywaniu emocji?
W naszym przedszkolu każda emocja dziecka jest zauważona i zaopiekowana. Wiemy, że:
- Zajęcia jogi są doskonałym narzędziem w pracy nad świadomością emocji. Dzieci uczą się uważności, świadomego oddechu i relaksacji.
- Bajki terapeutyczne są regularnie czytane, by dzieci mogły identyfikować się z bohaterami i uczyć się rozumieć emocje.
- Koło uczuć to narzędzie codziennie wykorzystywane przez nauczycieli do rozmów z dziećmi o ich nastrojach.
- Wolna zabawa to czas, gdy dzieci w naturalny sposób wyrażają emocje. Pedagog obserwuje, reaguje i wspiera.
Dzieci nie są zmuszane do udziału w aktywnościach. Mają prawo odpocząć, płakać, potrzebować dystansu. Empatia i elastyczne podejście są podstawą naszej pracy wychowawczej.
Współpraca z rodzicami
Rodzice są pierwszymi nauczycielami emocji. Dlatego na prośbę rodziców organizujemy:
- Spotkania indywidualne
- Konsultacje z psychologiem dziecięcym
- Na bieżąco omawiamy z rodzicami zachowania, które nas niepokoją
Emocje a rozwój poznawczy i społeczny
Dzieci, które potrafią nazywać emocje i je wyrażać, szybciej nawiązują relacje, lepiej współpracują w grupie i łatwiej adaptują się do zmian. Badania Susan A. Denham (George Mason University) wykazały, że dzieci z wyższą inteligencją emocjonalną uzyskują lepsze wyniki w nauce i rozwijają silniejsze kompetencje społeczne (Denham & Bassett, 2017).
FAQ – Emocje przedszkolaka
Nie. Intensywność to sygnał, że dziecko nie ma jeszcze narzędzi do samoregulacji. To my, dorośli, jesteśmy odpowiedzialni za to, aby mu je dać.
Nie. To wyraz tęsknoty i potrzeby bezpieczeństwa. Zwykle po kilku dniach adaptacji emocje się stabilizują.
Słuchać, nie oceniać, nazywać uczucia, bawić się w odgrywanie ról, korzystać z książek terapeutycznych.
Jak rozmawiać o emocjach z przedszkolakiem?
Dobrym sposobem, aby rozmawiać z dzieckiem o emocjach są książki! Co polecamy?
Dla młodszych dzieci (3–5 lat):
„Hotel dla uczuć” – Anna Gwis
Ta pięknie ilustrowana książka pomaga dzieciom zrozumieć, że wszystkie emocje mają swoje miejsce i że warto każdej z nich dać przestrzeń. Przystępna metafora hotelu sprawia, że maluchy łatwo przyswajają ideę akceptowania własnych uczuć – nawet tych trudnych, jak złość czy smutek.
„Kolorowy potwór” – Anna Llenas
Kultowa pozycja w edukacji emocjonalnej. Kolorowy potwór czuje się dziwnie i nie wie dlaczego – aż do momentu, gdy zaczyna porządkować swoje emocje według kolorów. Książka pomaga najmłodszym nazywać uczucia i uczy, że każde z nich jest potrzebne.
„Uczucia Gucia” – Aurélie Chien Chow Chine (seria)
Gucio to jednorożec, który w każdym tomie przeżywa inne uczucie – złość, wstyd, radość, strach… Prosta fabuła, rytmiczny tekst i konkretne strategie radzenia sobie z emocjami sprawiają, że dzieci szybko uczą się je rozpoznawać i wyrażać.
Dla starszych przedszkolaków (5–6 lat):
„Opowieści dla dzieci o tym, jak działać, gdy emocje biorą górę” – Dawn Huebner
Łączy opowieści terapeutyczne z praktycznymi wskazówkami. Historie opisują realne sytuacje, a dzieci uczą się, jak samodzielnie radzić sobie z trudnymi emocjami. Idealna do wspólnego czytania i rozmowy.
„Nie ma niegrzecznych dzieci” – Stuart Shanker (pakiet Self-Regulation)
To książka bardziej dla rodziców i wychowawców, ale doskonale wspiera ich w rozumieniu zachowań dziecka przez pryzmat emocji i samoregulacji. Uczy, jak interpretować emocjonalne reakcje dziecka nie jako „niegrzeczność”, ale jako sygnały potrzeb.
„Czasami się martwię” – Tom Percival
Ta książka opowiada historię Róży, której towarzyszy coraz większy niepokój. Przystępnie przedstawia temat lęku, pokazując, że rozmowa o uczuciach może przynieść ulgę. Działa uspokajająco na dzieci, które czasem nie potrafią same wyjaśnić, co je dręczy.
Książki mogą być doskonałym punktem wyjścia do rozmów o emocjach. Zachęcamy, aby po wspólnym czytaniu zadać dziecku pytanie:
- „Czy ty też kiedyś tak się czułeś?”
- „Co robisz, kiedy jesteś zły/smutny/zadowolony?”
- „Jak myślisz, co pomogło bohaterowi się uspokoić?”
Jeśli chcesz, aby Twoje dziecko rosło w bezpiecznym i wspierającym emocjonalnie otoczeniu – zapraszamy do rekrutacji!
W przedszkolu „Mały Książę” emocje nie są tabu. Tworzymy przestrzeń, w której dzieci uczą się siebie i innych z troską, zrozumieniem i wsparciem.